هنگامی که اصطلاح «حافظه عضلانی» را می‌شنوید، تصور می‌کنید که عضلات می‌توانند حرکات خاصی را به خاطر بسپارند، مانند دریبل زدن با توپ فوتبال یا نواختن آهنگ «تولدت مبارک» با پیانو اما این بخشی از آن چیزی است که در بدن شما اتفاق می‌افتد.
آگهیدو نوع حافظه ماهیچه‌ای متفاوت وجود دارد. یک نوع، عصبی که با یادآوری فعالیت‌های آموخته شده گره خورده است، در حالی که شکل دیگریعنی فیزیولوژیکی، مربوط به رشد مجدد بافت عضلانی است.
درک این که هر کدام از این حافظه‌های عضلانی چگونه کار می‌کنند، می‌تواند به شما در اجرای موفق برنامه ایجاد تناسب اندام کمک کند.
حافظه عصبی عضلانی چگونه کار می‌کند؟
به نظر می‌رسد عضلات ما حرکات خاصی را به یاد می‌آورند. برای مثال، حتی اگر چندین سال است که دوچرخه‌سواری نکرده‌اید، به احتمال زیاد می‌توانید به راحتی روی آن بپرید و رکاب بزنید. همینطور می‌توانید آهنگی را که در کودکی حفظ کرده‌اید بار دیگر با پیانو اجرا کنید.
اما دلیل این که می‌توانید آن دوچرخه‌سواری کنید یا پیانو بزنید این نیست که ماهیچه‌های پاها یا انگشتان شما حرکات لازم را حفظ کرده‌اند. این به دلیل یادگیری حرکات توسط سیستم عصبی مرکزی است که از مغز و نخاع شما تشکیل شده است. از طریق تکرار مداوم برخی از حرکات، مغز و نخاع شما (که هم به صورت پشت سر هم و هم به طور مستقل کار می‌کنند) مسیرهای عصبی قوی و کارآمدی ایجاد می‌کنند تا سیگنال‌های مناسب را به هر قسمتی از بدن که باید فعال شود، منتقل کند.
برت جانسون، کارشناس علوم اعصاب، می گوید: «این نوع حافظه عضلانی به این معنی است که مغز شما دیگر مجبور نیست آنقدر در مورد حرکتی که انجام می‌دهید، فکر کند. وقتی در ابتدا یک حرکت یا مهارت جدید را یاد می‌گیرید، در مرحله شناختی هستید، جایی که حرکات شما کند و ناکارآمد هستند و در قشر جلوی مغز که ناحیه فکری مغز شما است، فعالیت بالایی رخ می‌دهد. سپس به مرحله تداعی پیشرفت می‌کنید، که در طی آن مغز شما هنوز به سختی کار می‌کند، اما حرکات شما روان‌تر و منسجم‌تر می‌شود. حافظه عضلانی زمانی به دست می‌آید که به مرحله خودمختار برسید.»
البته کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر این حرکات از سوی مربی یا معلم تحت نظارت نباشد، ممکن است ناخواسته شکل بدی پیدا کند، چنان که نه تنها آسیب‌زننده شود بلکه موجب شکل‌گیری حافظه عضلانی غلطی شود که اصلاح آن دشوار و زمان‌بر خواهد بود. همچنین، به ویژه در زمینه حرکات ورزشی، محدودیت‌های فردی مانند قد، وزن و سطح آمادگی، موجب تغییرات خاصی در حرکات می‌شود که باید به طور دقیق توسط مربی تعیین شود.
حافظه فیزیولوژیکی عضلات
جنبه فیزیولوژیکی حافظه ماهیچه‌ای به توانایی بازیابی سریع عضلات از دست رفته مربوط می‌شود. اغلب در افرادی دیده می‌شود که در دوره‌ای منظم به باشگاه می‌روند ولی سپس وقفه‌های طولانی‌مدت در روند روتین ورزش آنها اتفاق می‌افتد. در حالی که این افراد ممکن است به دلیل یک دوره توقف فعالیت، توده عضلانی خود را از دست بدهند ولی با آغاز دوباره، این توده‌ها سریع‌تر از دفعه پیش به حالت قبلی خود بازمی‌گردند.
این شکل از حافظه عضلانی به این دلیل رخ می دهد که وقتی برای اولین بار عضله‌سازی می‌شود، بدن شما سلول‌های جدیدی را به آن عضلات اضافه می‌کند. اما وقتی عضله را از دست می‌دهید، آن سلول‌های جدید، همان‌طور که قبلا تصور می شد، ناپدید نمی‌شوند. در عوض، آنها به اطراف می‌چسبند و وقتی به روال معمول خود بازگردید به راحتی دوباره فعال می‌شوند.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
ورزش منظم و عملکرد عضلات
بنابراین، در حالی که دانشمندان اکنون می‌دانند که وقتی سلول‌های عضلانی جدیدی به دست می‌آورید، در لحظه‌ای که تمرین را متوقف می‌کنید، ناپدید نمی‌شوند، اما هنوز نمی‌دانند که آیا پس از یک سطح یا مدت زمان مشخصی از عدم فعالیت، ناپدید خواهند شد یا خیر.
جاگدیش خوبچاندانی، استاد بهداشت عمومی در دانشگاه ایالتی نیومکزیکو توصیه می‌کند: «آنقدر از دوچرخه‌سواری دوری نکنید که دوچرخه‌سواری را فراموش کنید. هر چه مدت بیشتری از یک فعالیت دور بمانید، مغز شما زمان بیشتری برای بازگشت به آن فعالیت نیاز دارد، ماهیچه‌های شما هم همینطور.»
علاوه بر این، ورزش فقط مربوط به حافظه عضلانی نیست، بلکه با قدرت اراده نیز در ارتباط است. جاگدیش خوبچاندانی خاطرنشان می‌کند: «هر چه از فعالیت‌های ورزشی دورتر شوید، اراده شما ضعیف‌تر می‌شود.»